ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား အလုိရွိသည္

မ်ားစြာေသာ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမ်ားက ေထာက္ျပေနသည္မွာ အေမရိကတြင္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္အေရအတြက္ တျဖည္းျဖည္းေလ်ာ့က်လာသည္။ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ပုိ၍ဆုိးသည္။

          ၂၀၁၀ တြင္ အေမရိကန္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ားေကာလိပ္(ACS) မွေကာက္ယူေသာစစ္တမ္းမ်ားအရ ၂၀၀၄ မွ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း လူတသိန္းတြင္ ရွိရမည့္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္အေရအတြက္မွာ ၃.၇% သုိ႔ က်ဆင္းခဲ့သည္ဟုသိရသည္။

          အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က်န္းမာေရးအရင္းအျမစ္ ႏွင့္ ၀န္ထမ္းစီမံခန္႔ခြဲမႈ မွ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ အေထြေထြခဲြစိတ္ဆရာ၀န္အေရအတြက္မွာ ၂၀၀၀ မွ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္အတြင္း ၃% (၃၃၉၈၀ မွ ၃၁၈၈၀) အထိက်ဆင္းသြားလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။

          ထုိ႔ျပင္ လက္ရွိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္အမ်ားစုမွာ အသက္အရြယ္ေၾကာင့္ လွ်င္ျမန္ေသာႏႈန္းထားျဖင့္ အနားယူလွ်က္ရွိေၾကာင္း ACS ၏ က်န္းမာေရးေပၚလစီ သုေတသန အင္စတီက်ဳမွ သုံးသပ္ထားသည္။ အၾကမ္းျဖင္းအားျဖင့္ လက္ရွိလုပ္ငန္းခြင္၀င္ေနၾကေသာ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ ၃ ပုံ ၁ ပုံခန္႔မွာ ပွ်မ္းမွ်အသက္ ၅၅ ႏွစ္ထက္ေက်ာ္လြန္ေနၾကျပီး ေက်းလက္ေဒသရွိ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား၏ ပွ်မ္းမွ်အသက္မွာ ထုိထက္ပင္ ပုိ၍ၾကီးေနသည္။

          အုိင္အုိ၀ါျပည္နယ္ ကီယုိကုေဒသရွိေဆးရုံငယ္၂ရုံလုံးအတြက္ ၁၃ ႏွစ္တုိင္ေအာင္ အလုပ္လုပ္ေပးေနသူမွာ အသက္ ၆၄ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ေဒါက္တာ ဖီလ္းကာရုိပရက္ဆုိ ျဖစ္သည္။ ကီယုိကု ေဒသမွာ  ျပည္နယ္၏ အေရွ႕ေတာင္ပုိင္းတြင္တည္ရွိျပီး အမဲလုိက္ျခင္း ၊ ငါးဖမ္းျခင္း ၊ ေဂါက္ရုိက္ျခင္း ၊ ေလွေလာ္ျခင္းတုိ႔ကုိ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားအတြက္ ေပ်ာ္စရာေနရာတခုျဖစ္သည္။

          ထုိေဒသရွိ အျခားခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးတဦး ပင္စင္ယူသြားကတည္းက ေဒါက္တာ ကာရုိပရက္ဆုိမွာ ေဆးရုံႏွစ္ရုံစလုံးအတြက္ တရက္လွ်င္ ၂၄ နာရီ တပါတ္လွ်င္ ၇ ရက္ တာ၀န္ရွိေနသည္။

          `လူသစ္ေခၚဖုိ႔က ေတာ္ေတာ့္ကို အဆင္မေျပပါဘူး´ ACS အဖြဲ႔၀င္တေယာက္ျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာ ကာရုိပရက္ဆုိကေျပာသည္။ ` လြန္ခဲ့တဲ့ ၇ ႏွစ္လုံးလုံး ဒီေဆးရုံ ၂ရုံလုံးအတြက္  ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္လုိတယ္ဆုိတဲ့ ေၾကာ္ျငာေတြထည့္ခဲ့တယ္၊ အုိင္အုိ၀ါတကၠသုိလ္က ဒါရုိက္တာနဲ႔လဲတုိင္ပင္ၾကည့္တယ္။ ဆရာ၀န္တခ်ိဳ႕ေတာ့ အင္တာဗ်ဴးလာေျဖၾကတယ္ဗ်။ အဲဒီအထဲက ဆရာ၀န္ ၂ေယာက္၃ေယာက္ေလာက္ေတာ့ အလုပ္လုပ္ဖူးတယ္။ သိပ္မၾကာဘူး ျပန္သြားတာပါပဲဗ်ာ။´ဟု ဆရာ၀န္ၾကီးကေျပာသည္။

          အျခားေသာ ဆရာ၀န္မ်ားနည္းတူ ေက်းလက္က်န္းမာေရးစနစ္တြင္ အေထြေထြခဲြစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား၏ အခန္းက႑မွာမ်ားစြာအေရးပါလွသည္။ ေက်းလက္ေဆးရုံတခု၏ ရန္ပုံေငြအတြက္ ခဲြစိတ္ဆရာ၀န္မ်ားက မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳႏုိင္သည္ဟု ေက်းလက္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ားအား အကူအညီေပးသည့္ ကူးပါး(စ)ေတာင္းရွိ မစ္သုိဖာစင္တာမွ ဆုိသည္။ မစ္သုိဖာစင္တာအား ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ထားျပီး ေက်းလက္ေနျပည္သူမ်ား၏ က်န္းမာေရး ၊ ေက်းလက္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား ၊ ေဆးရုံငယ္မ်ား၏ အက်ိဳးေက်းဇူးကုိေရွးရႈကာဖြဲစည္းထားျခင္းျဖစ္သည္။

          `အခ်က္အလက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိၾကည့္ျပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေျပာႏုိင္တာတခုကေတာ့ ေက်းလက္ ေဆးရုံတခုအတြက္ ေငြေၾကးပုိင္းဆုိင္ရာ အဓိက ေမာင္းႏွင္အားကေတာ့ အေထြေထြခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ေတြပဲ။ သူတုိ႔က ရြာသြားေတြအတြက္ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ေပးႏုိင္တယ္ ၊ ခြဲစိတ္မႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလုပ္ႏုိင္တယ္ ၊ ကေလးခြဲေမြးေပးႏုိင္တယ္ ၊ အရုိးအထူးကုတေယာက္နီးပါး လုပ္ႏုိင္တယ္´ဟု အဆုိပါစင္တာ၏ တြဲဖက္ဒါရုိက္တာ ACS အဖြဲ႔၀င္ ေဒါက္တာ ေဒးဗစ္ေဘာ့ဂ္စထရြမ္း က ေျပာသည္။

          သုိ႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္အရ ယေန႔ေခတ္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ အမ်ားစုမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္က ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ားေလာက္ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့က်င့္သင္ၾကား ျခင္းမရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အေတြ႕အၾကဳံရင့္က်က္ေသာ ေက်းလက္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားကဲ့သုိ႔ ခဲြစိတ္၍သားဖြားျခင္း ၊ ဆီးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္ခြဲစိတ္မႈမ်ား ႏွင့္ အရုိးဆုိင္ရာ ခြဲစိတ္မႈနည္းစနစ္မ်ားကုိ ကၽြမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားမွာ တျဖည္းျဖည္းရွားပါးလာလွ်က္ရွိသည္။

          `ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၇၀ နဲ႔ ၈၀ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက ကြတ္ေကာင္တီ ေဆးရုံမွာ သင္ခဲ့ရတုန္းကဆုိ ေက့စ္အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ ဆရာေတြကသင္ေပးၾကတယ္´ဟု ဟာ၀ုိင္ယီရွိ ျမဳိငယ္တျမိဳ႕တြင္ အေထြေထြခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ ACS အဖဲြ႕၀င္ ေဒါက္တာ အာႏုိးလ္ဆီရုိတာ ကေျပာသည္။

          `အရင္တုန္းက အေထြေထြခြဲစိတ္သင္ရုိးနည္းစနစ္ေတြက အခုေခတ္နဲ႔ေတာ့ အေတာ္ေလး ကြဲျပားသြားျပီ။ အဲဒီတုန္းက ပုံမွန္အေထြေထြခဲြစိတ္နည္းပညာေတြအျပင္ မွန္ေျပာင္းခြဲစိတ္မႈေတြ ၊ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းခြဲစိတ္ ၊ ထိခုိက္ဒဏ္ရာ ၊ အေရးၾကီးလူနာကုသမႈ နဲ႔ ႏွလုံးထဲကုိ pacemaker ထည့္တာကအစ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုပ္ခဲ့ရတယ္´ဟု ေဒါက္တာအာႏုိးလ္က အင္တာဗ်ဳးတခုတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ `အခု ကၽြန္ေတာ္အျငိမ္းစားယူျပီး ဟာ၀ုိင္အီက ျပန္လာျပီ ကၽြန္ေတာ့္ေနရာမွာ အစားထုိးဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ့္ေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြေပးႏုိင္မဲ႔ဆရာ၀န္မ်ိဳး ရဖုိ႔မလြယ္ေတာ့ဘူး`။ မၾကာေသးမီကမွ ခြဲစိတ္အထူးကု ျဖစ္လာေသာ ဆရာ၀န္မ်ား၏ လုပ္ကုိင္ႏုိင္စြမ္းမွာ ပုိ၍ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားလာသည္ဟု ထင္ေၾကာင္း သူကထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

          ေက်းလက္ဆရာ၀န္ျပတ္လပ္ရသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားထဲတြင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ဆရာ၀န္ငယ္မ်ား၏ လူေနမႈပုံစံေျပာင္းလဲလာမႈ ႏွင့္ စီးပြားေရးတြက္ခ်က္မႈမ်ား ကလည္းအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ဆရာ၀န္မ်ားအၾကား ၀င္ေငြကြာျခားမႈမွာလည္း လူငယ္ဆရာ၀န္မ်ား၏ အျပဳအမႈမ်ားကုိ ၾကီးမားစြာသက္ေရာက္မႈရွိေၾကာင္း ေရာဘတ္ ဂေရဟမ္ စင္တာမွာ ေလ့လာခ်က္တခုအရသိရသည္။ အဆုိပါ၀င္ေငြကြာျခားမႈေၾကာင့္ ထူးျပဳဘာသာရပ္မ်ား ႏွင့္ အျခားေသာနယ္ေဆးရုံမ်ားရွိ ဆရာ၀န္မ်ား အၾကား မညီမွ်မႈမ်ားစြာကုိ ျဖစ္ေပၚေစျပီး ၊ ဆရာ၀န္မ်ား၏ အရည္အေသြး ၊ လုပ္ကုိင္ႏုိင္စြမ္းရည္ႏွင့္ သာတူညီမွ်မႈတုိ႔ကိုလည္း မ်ားစြာကေမာက္ကမ ျဖစ္ေစသည္ဟုသိရသည္။

          က်န္းမာေရးေစာက္ေရွာက္မႈေကာင္းမြန္စြာမရရွိသည့္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္ေလာင္း မ်ားအား ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေပးသည့္ အစီအစဥ္ကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါက ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားစိတ္ထဲတြင္ အဆုိပါ ေက်းလက္ေဒသမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ျပီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္လုိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေစသည္ဟုိ အဆုိပါ သုေတသနက အၾကံျပဳထားသည္။

          အသက္ ၅၅ ႏွစ္ရွိျပီျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာစတိဗ္ေအာ္လ္ဆြန္မွာ ကူးပါလ္းစ္ေတာင္း၏ ေက်းလက္ေဒသတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္ျပီး ဖခင္မွာ အဆုိပါေဒသေဆးရုံမွ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ `ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေတာမွာေဆးကုရတာကုိ ၾကိဳက္တယ္ ။ ေတာသားေတြအတြက္ အသစ္ေတြ ယူလာေပးရတာကုိလည္း သေဘာက်တယ္´ဟု ACS အဖြဲ႕၀င္ ေဒါက္တာေအာ္လဆြန္က ေျပာသည္။

          ထုိနယ္သားျဖစ္ေသာ္လည္း ေဒါက္တာေအာ္လ္ဆြန္မွာ ကုိယ္ပုိင္ေဆးခန္းမဖြင့္ ဘရုိက္တန္ ေဆးရုံတခုတည္းတြင္သာ အလုပ္လုပ္သည္။ ျမိဳ႕ေနဆရာ၀န္တေယာက္ထက္ ၀င္ေငြမ်ားစြာနိမ့္က်ေသာ္လည္း သူ႔အတြက္ အဆင္ေျပသည္ဟု ေဒါက္တာေအာ္လ္ဆြန္က အင္တာဗ်ဳးတခုတြင္ ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အဆုိပါေဒသတြင္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ ႏွစ္ဦးသာရွိသည့္အတြက္ ေဒါက္တာေအာ္လဆန္တေယာက္ တရက္ျခား ဂ်ဳတီက်သည္မွာ မသက္သာလွပါ။

          `အကယ္၍သာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ဆာဂ်င္ေလးေယာက္ေလာက္သာရွိမယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘ၀က တကယ္ကုိ သက္ေတာင့္သက္သာရွိမွာပါ။ ဘယ္သူမွ အလုပ္မပိေတာ့ဘူးေပါ့´ ဟုသူကေျပာသည္။

          ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈမ်ားအရ အေမရိကေက်းလက္ေဒသတြင္ မၾကာခင္အနားယူေတာ့မည့္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားေနရာတြင္ အစားထုိးရန္ လုိအပ္ခ်က္မွာ တျဖည္းျဖည္းပုိမိုျမင့္တက္လာလွ်က္ရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ငယ္မ်ားအေနျဖင့္ ေက်းလက္ေဒသကုိ စိတ္၀င္စားမႈနည္းပါးျခင္း ႏွင့္ လက္ရွိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ ေက်းလက္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား၏ အသက္အရြယ္တုိ႔အျပင္ အျခားေသာ ျပႆနာမ်ားစြာလည္းရွိေသးသည္။

          `ကၽြန္ေတာ္တုိရဲ့က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္မွာ ခြဲစိတ္လူနာေတြအတြက္ သင္ေတာ္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ နဲ႔ လြယ္လြယ္ကူကူမရႏုိင္ဘူးဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္´ ဟု ေက်းလက္ခြဲစိတ္ကုဆပ္ေကာ္မတီ ၏ ဥကၠဌႏွင့္  ACS အေထြေထြခြဲစိတ္ပညာဆုိင္ရာ အၾကံေပးေကာင္စီ ဒုတိယဥကၠဌ ျဖစ္သူ ေဒါက္တာေအာ္လ္ဆန္က ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။ `အဓိက အဖြဲ႔အစည္းေတြအားလုံး စုေပါင္းအလုပ္မလုပ္ပဲနဲ႔ေတာ့ ဒီျပႆနာရဲ့အေျဖထြက္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြန္ဂရက္မွာလည္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ျဖန္႔ေ၀ပုံနဲ႔ပါတ္သတ္တဲ့ ဥပေဒတခ်ိဳ႕ကုိ ခြင့္ျပဳေပးရမွာျဖစ္သလုိ ေက်းလက္ေဒသမွာရွိတဲ့ သမားေတာ္ၾကီးေတြနဲ႔အျခားေသာ က်န္းမာေရးေစာက္ေရွာက္မႈေပးတဲ့အဖဲြ႔အစည္း ေတြကလည္း ဒီျပႆနာကုိ ေလးေလးနက္နက္ေဆြးေႏြးေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အကယ္၍ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သာ ေက်းလက္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေမာ္ဒယ္တခုကုိ တင္ျပႏုိင္ခဲ့ရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အေျပာင္းအလဲတခုခုကုိ လုပ္ႏုိင္မွာပါ´

          လက္ရွိအခ်ိန္အထိမႈ ေဒါက္တာ ကာရုိပရက္ဆုိကဲ့သုိ႔ ေက်းလက္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားသည္ သူတုိ႔၏ အလုပ္ကုိ ေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆက္လက္လုပ္ကုိင္လွ်က္ရွိျပီး သူတုိ႔ေနရာကုိ ဆက္ခံမည့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားကုိ ဆက္လက္ေမွ်ာ္လင့္ေနလွ်က္ရွိေလသည္။

Translated  by ေတာက်ီးဂန္း (၁၅/၇/၂၀၁၁)

မူရင္း။  ။Rural Surgeons’ Experiences Reflect Data on Shortages by Naseem S. Miller (Elsevier Global Medical News) from American College of Surgeons News vol.4. no.4 April 2011

Monitor ကို ပိတ္လိုက္တဲ့အခါ by Kyaw Thu Yein Lwin

 ခပ္လွမ္းလွမ္းက ၾကည့္လိုက္ရံုနဲ ့ျမင္ကြင္းကို သဲသဲကြဲကြဲ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္.. အဲဒီလို ျမင္ႏုိင္လို ့လည္း အခုခ်ိန္ထိ မေမ ့ႏုိင္တာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္.. မိုးဖြဲဖြဲက်ေနတဲ့ၾကားက
လူႏွစ္ေယာက္ဟာ ဖ်ာလိပ္တစ္လိပ္ခ်ိတ္ထားတဲ့ ထမး္ပိုးကို ေရွ ့ကတစ္ေယာက္..ေနာက္ကတစ္ေယာက္ ထမ္းျပီး ခပ္ငိုက္ငုိက္ေလ်ာက္လာပါတယ္.. အဲဒီဖ်ာလိပ္ကေန
မိုးပဲရြာလို ့ပဲလား.. ေရစက္လက္ က်ေနပါတယ္.. ဖ်ာလိပ္ရဲ ့ေနာက္မွာေတာ့ ျဖဴေဖြးေနတဲ့ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္းဟာ ထုိးေထာင္ထြက္လို ့ေနပါတယ္..
အေဖက ကြ်န္ေတာ့ကို မၾကည့္ဖို ့ေျပာေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ ျမင္ျပီးသြားျပီ.. ေရနစ္ျပီး ေသသြားတဲ့ အေလာင္းကို
ေရခဲတုိက္ဆီ သယ္လာတဲ့ ျမင္ကြင္းပဲျဖစ္ပါတယ္..

အဲဒီတုန္းက ကြ်န္ေတာ့အသက္ ရွိလွ ၉ ႏွစ္ေပါ့.. ကြ်န္ေတာ္ အရမး္ေၾကာက္ခဲ့ဘူးတယ္.. အိပ္မက္ေတြထဲအထိ
အဲဒီျမင္ကြင္းကို မေမ့ႏိုင္ပဲ ေၾကာက္လန္ ့တၾကားမက္ခဲ့ဘူးတယ္.. ကြ်န္ေတာ္ လူေသ ေတြကို ရဲရဲမၾကည့္ရဲခဲ့ဘူး.. အသုဘ ဆိုရင္ ပူေလာင္ ငိုေၾကြး စရာေတြ အျပည့္နဲ ့မို ့ ေၾကာက္စရာ၊ စိတ္ညစ္စရာ အျဖစ္လို ့ပဲ မွတ္ထားတယ္.. ကိုယ္နဲ ့အေ၀းၾကီးလို ့ပဲ.. ထင္ထားခဲ့မိတယ္..
ကြ်န္ေတာ္ဆရာ၀န္ျဖစ္ျပီးေတာ့ လူေသ ဆိုတာေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ ့ရင္းႏွီးလာတယ္..ေက်ာင္းသား ဘ၀မွာ သိခဲ့ဘူးတဲ့ လူေသေတြ ဆိုတာ.. ေသျပီးသား ရုပ္၀တၳဳသက္သက္ ျဖစ္ေနျပီ.. ဒါေပမယ့္
ရွင္သန္ေနခဲ့တုန္း အခ်ိန္ကို ၾကံဳေတြ ့ျပီးေတာ့မွ လူတစ္ေယာက္ ေသဆံုးသြားတယ္ ဆိုတာ အဲဒီထက္အမ်ားၾကီး ေလးနက္မွန္း ပိုပိုျပီး သိလာတယ္.. တကယ္ေတာ့လူတစ္ေယာက္ ေသဆံုးသြားတယ္ ဆိုတာ သူသက္သက္ မဟုတ္ဘူး.. သူ ့ရဲ ့မိသားစု..သူ ့ရဲ ့ပတ္၀န္းက်င္ကပါ ပူေဆြး၀မ္းနည္းျပီး ျဖစ္က်န္ခဲ့ရတဲ ့အရာ ပဲျဖစ္ပါတယ္.. တစ္နည္းေျပာရရင္ ေသဆံုးသြားရဲ ့
လူဟာ တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ ့အေဖေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေမေသာ္လည္းေကာင္း၊ သားေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ သမီးေသာ္လည္းေကာင္း ဆံုးရွံဳးလိုုက္ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္..

အရပ္ထဲမွာ ေသစကားမၾကားခ်င္ဘူး ဆိုတဲ့အယူေတြ အမ်ားၾကီးပါ.. ဒါေပမယ့္ ေဆးရံုမွာေတာ့ ေသစကားမၾကားရတဲ့ ေန ့ဆိုတာ မရွိပါဘူး.. ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ်ရင္ဆိုင္ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္.. ကြ်န္ေတာ္နယ္မွာေနတုန္းက လူတစ္ေယာက္ကို လမ္းမွာ လဲေနတာေတြ ့လို ့ဆိုျပီးေခၚလာၾကပါတယ္.. အဲဒီလူက စက္ဘီးနဲ ့ဥသွ်စ္ပင္ ကေန ျပည္ ကို (မိုင္ ၂၀ ေက်ာ္ ေ၀းပါတယ္..) ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ် သြားေနက်ပါတ့ဲ... အသက္ကေတာ့ ၅၀ ေက်ာ္ေလာက္ရွိေရာေပါ့.. ျပည္ကို သူေၾကာ္ထားတဲ့ စာကေလးေခြေၾကာ္ေလးေတြ လုိက္ျဖန္္ ့တာတဲ့.. ေန ့ခင္း ေနပူက်ဲတဲေအာက္ လမ္းမေပၚမွာ စက္ဘီးတျခား၊ လူတစ္ျခား လဲက်ေနတဲ့
သူ ့ကို ေခၚလာေတာ့ အသက္ပါမလာေတာ့ဘူး.. ေနာက္ကလိုက္လာတဲ့ သူ ့မိသားစုေတြကေတာ့ ကြ်န္ေတာ့ကို ေမွ်ာ္လင့္တၾကီး ၾကည့္လုိ ့ေနတယ္.. ကြ်န္ေတာ္ဘာလုပ္ေပးရမလဲ.. အတတ္ႏိုင္ဆံုးေတာ့ CPR
(ရုပ္ရွင္ေတြထဲကလို ရင္ဘတ္ကို ဖိျပီး ႏွလံုးကို ႏွိဳးတာပါ) လုပ္ေပးတယ္.. သူေသေနမွန္း သိသိနဲ ့လုပ္ေပးတာပါ.. စိတ္ထဲမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေလးနည္းနည္းေတာ့ထားမိတာေပါ့ဗ်ာ.. ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့
လူေတြ ၀ိုင္းအံုေနတဲ့ၾကားက ကြ်န္ေတာ္ အေကာင္းဆံုး စကားလံုးကို ေရြးရပါတယ္.. `လူနာက ဆံုးသြားျပီဗ်´ လို ့ေျပာရမလား.. `မရေတာ့ဘူး´လို ့ေျပာရမလား.. ရုပ္ရွင္ေတြထဲကလို ေခါင္းေလးအသာရမ္းျပရမလား..
`ခင္ဗ်ားတို ့လူနာက အသက္ေတာ့ မရွိေတာ့ဘူးဗ်ာ´ လို ့ကြ်န္ေတာ္ ေျပာလုိက္တယ္.. ငိုသံေတြ ၾကားထဲမွာ လူနာအတြက္ ေသဆံုးေၾကာင္း ေရးစရာရွိတာေတြ ခ်ေရးရတယ္.. ေသသြားတဲ့သူက သူ ့ကိစၥေတြျပီးသြားေပမယ့္ က်န္ရစ္သူေတြမွာ
လုပ္စရာတပံုတပင္ က်န္ခဲ့ေသးတာကိုးဗ်ာ.. အဲဒီလို ၾကံဳတုိင္းမွာ အေဖနဲ ့အေမကို အရမး္သတိရတယ္.. သူတို ့မ်ားတစ္ခုခုဆို ကြ်န္ေတာ္အနားမွာ ရွိမေနႏုိင္ဘူး ဆိုျပီး ရင္ထဲမွာ အျမဲတစ္ဆိို ့ဆို ့ျဖစ္ရတယ္..

တစ္ခါကဆိုရင္ လူနာရွင္တစ္ေယာက္က ကြ်န္ေတာ့ကို ဖက္ျပီး ငိုတာလည္း ၾကံဳရဘူးတယ္.. `ဆရာရယ္.. ၾကည့္ပါဦး.. မ်က္ေတာင္ေလး လွဳပ္သြားသလိုပဲ..´ `အားကိုးပါတယ္ဆရာရယ္.. အေမ့ကို ျပန္ေခၚေပးပါ´ ဆိုတဲ့ အသံေတြ.. `လက္ကေလးေတြ ေႏြးေနတုန္းရွိပါေသးတယ္.. ကိုင္ၾကည့္ပါဦး..´ လို ့ေျပာတာေတြ.. အျမဲလို ၾကားရတုိင္း စိတ္ထဲမွာ မေကာင္းျဖစ္ရတယ္.. ေသလုေျမာပါးျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ နားၾကပ္နဲ ့ရင္ဘတ္ကို နားေထာင္ေနတုန္း မိသားစုအားလံုး ကြ်န္ေတာ့ကိုၾကည့္ေနတဲ့ အၾကည့္ေတြအတြက္ ေသသြားျပီ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာရတာ (ကြ်န္ေတာ္ အဲဒီလိုေျပာခဲ့တဲ့
အၾကိမ္ေရေပါင္း မနည္းေတာ့ဘူး) ဒါေတာင္မွ ကြ်န္ေတာ့အတြက္ အရမး္ကုိခက္ခဲတဲ့ အလုပ္တစ္ခုလိုပါပဲ.. မိသားစုေတြ မရွိတဲ့ သူေတြ အတြက္ လြယ္ကူလွေပမယ့္ သူ ့မိသားစု၀င္ေတြကို ေျပာရတာဟာ အာေစးမိေနသလို အျမဲခံစားရတယ္.. အလုပ္သေဘာ ဆိုရင္ေတာင္ ကြ်န္ေတာ္ အဲဒီလုိေျပာလိုက္ဖို ့ရက္စက္ရာက်ေနသလို ခံစားရတယ္..

တကယ္ေတာ့ လူနာေတြေရာ.. လူနာရွင္ေတြကိုေရာ.. ေရာဂါအေျခအေနကို သိျပီးသားပါ.. ေအးေအးေဆးေဆး ရွဴလို ့ရေနတဲ့ ေလကို ခက္ခက္ခဲခဲ ရွဴသြင္းျပီး ေမာေနရတာ..ေတြ.. အသိမရွိေတာ့တဲ့ သူေတြ.. စတဲ့စတဲ့ လူနာ
မ်ားစြာအတြက္ လူနာရွင္ေတြကိုေတာ့ ေရာဂါအေၾကာင္းၾကိဳျပီး ရွင္းျပရပါတယ္.. ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားကိုလည္း ရွင္းျပရပါတယ္.. `တစ္ရက္ေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္/တစ္နာရီေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပိုေနရေအာင္လုပ္ေပးပါေနာ္..´ လို ့ျပန္ေျပာတဲ့သူေတြ ရွိသလို
`ကြ်န္ေတာ္/ ကြ်န္မ တို ့က ဘယ္သူနဲ ့သိတယ္.. ဘယ္၀ါနဲ ့သိတယ္..´ စတဲ့ ျခိမ္းေျခာက္သလို စကားေတြလည္းနားနဲ ့မဆံ့ေအာင္ၾကားရပါတယ္..

သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ဆီက ရတဲ့ Grey's Anatomy ဆိုတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြအေၾကာင္းရိုက္ထားတဲ့ အေမရိကန္ TV Series တစ္ခုထဲမွာလည္း အဲဒီလို ျပသနာေလးေတြပါ ထည့္ရိုက္ထားပါတယ္.. ဒါ့အျပင္ မိသားစု ရင္းႏွီးမွဳ၊
ဆရာ၀န္နဲ ့လူနာၾကားက သံေယာဇဥ္ ေလးေတြပါ ထည့္ရိုက္ျပထားကို ေတြ ့ရပါတယ္.. တကယ္ေတာ့ လူဟာလူပါပဲ.. ဘယ္စနစ္ ဘယ္ႏိုင္ငံၾကီးပဲ ျဖစ္ေနပါေစ.. ဘယ္ေလာက္ပဲ ေခတ္မီေနပါေစ.. လူဟာ ခံစားတတ္တဲ့ သတၱ၀ါေတြပါပဲ..

လူနာတစ္ေယာက္ေသေကာင္ေပါင္းလဲ ျဖစ္ေနျပီဆိုရင္ Rescuitate လုပ္ရပါတယ္.. ျမန္မာလို အလြယ္ေျပာရင္ေတာ့ အသက္ကယ္ (ေရွးဦးသူနာျပဳ) တယ္ေပါ့ဗ်ာ.. ေစာေစာက ေျပာတဲ့ CPR အျပင္.. လုပ္လို ့ရသမွ် အကုန္လုပ္တယ္လို ့ပဲ ေျပာရင္
ရပါတယ္.. Defibrillator နဲ ့Shock ရိုက္ျပီး လုပ္ရတယ္.. ေဆးေတြ အမ်ားၾကီး ထုိးရတယ္.. လူနာလည္း ပင္ပနး္ပါတယ္.. ၾကည့္ရတာလည္း မသက္သာပါဘူး.. ေဘးက Monitor က တ တီတီ နဲ ့ျမည္ေနသမွ် ကြ်န္ေတာ္တို ့မနားၾကပါဘူး.. တစ္ခုေတာ့
ရွိတာေပါ့ေလ.. မိနစ္ ၂၀ နာရီ၀က္ေလာက္ေနလို ့မွ ထူးမလာေတာ့ရင္ေတာ့ လက္ေလ်ာ့လုိက္ရတာေပါ့ဗ်ာ.. ကြ်န္ေတာ္တို ့နားလိုက္တဲ့ေနာက္.. Monitor မွာျမင္ေနရတဲ့ Heart Beat ေလးက တျဖည္းျဖည္းေႏွးသြားတဲ့အခါ.. Oxygen Saturation တျဖည္းျဖည္း က်သြားတဲ့အခါ .. ဘာမွဆက္လုပ္လို ့မရေတာ့ဘူး.. စက္နဲ ့အသက္ရွဴေနတဲ့ လူနာဆိုရင္လည္း စက္ကိုျဖဳတ္လိုက္တဲ့အခါ.. သူရဲ ့ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ပါပဲ.. ေနာက္ဆံုး Monitor ကိုပိတ္လိုက္တဲ့အခါ .. လူနာကို ပိတ္နဲ ့လႊမ္းလိုက္တဲ့အခါ.. ငိုသံေတြ ကြ်န္ေတာ့ ေဘးနားမွာက်ယ္လာတဲ့အခါ.. ေသျခင္းတရားဟာ အနီးေလး လို ခံစားရပါတယ္..
ရပ္ကြက္ထဲမွာ ေန ့တုိင္းလူမေသေပမယ့္ ေဆးရံုမွာ ေန ့စဥ္လုိလို ေသျခင္းတရားကိုနဖူးေတြ ့ဒူးေတြ ့ၾကံဳေတြ ့ေနရတဲ့ေနာက္ ေသျခင္းတရားကို ထံုလာတယ္.. ဒါေပမယ့္ မိသားစုေတြနဲ ့အျပီးတုိင္ ခြဲခြာရတယ္ ဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ကုိ ေတာ့ နင့္နင့္သီးသီးခံစား ေနရဆဲပါပဲ..

မွတ္မွတ္ရရ ရွိေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္.. အသည္းကင္ဆာနဲ ့လူ တစ္ေယာက္ပါ.. သူ ဟာ အရက္သမားလည္း မဟုတ္သလို.. ဘီပိုး စီပုိးေတြလည္း မရွိပါပဲ ကံဆိုးစြာနဲ ့အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ရတာျဖစ္ပါတယ္.. ကံေကာင္းတာကေတာ့ သူ ့ကို
ကို္ယ္ဖိရင္ဖိ ျပဳစုေပးတဲ့ သမီးတစ္ေယာက္ရွိေနတာပါပဲ.. သူ ့ရဲ ့အသည္းကင္ဆာဟာ သူ ့ရဲ ့အဆုပ္အထိ ပါျပန္ ့ေနျပီ.. အဆုပ္ထဲမွာလည္း ေရခိုေနျပီ.. ျပန္ ့ေနျပီ.. ခြဲလို ့လည္း မထူးေတာ့ဘူး.. ကုလို ့လည္း မရေတာ့ဘူး.. သူ ဟာ ေသဖို ့ေစာင့္ေနတာပါ..
ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ် ေန ့ေရာညပါ ေဆးရံု ေကာ္ရစ္ဒါမွာ Wheel Chair ေပၚထိုင္ရက္သားေတြ ့ပါတယ္.. `အေဖက ရွဳခင္းၾကည့္ခ်င္တယ္´ လို ့ သူ ့သမီးက Wheel Chair ကို တြန္းလ်က္သားေျပာပါတယ္.. တစ္ခါတစ္ေလ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္
ဖတ္ျပေနတတ္သလို.. တစ္ခါတစ္ခါမွာ တရားစာအုပ္ဖတ္ျပေနတတ္တယ္.. တစ္ခါတစ္ခါမွာ သူ ့အေဖကို ျဖီးလိမ္းသန္ ့စင္ေပးေနသလို.. တစ္ခါတစ္ခါ မွာ စားစရာေတြ ခြံ ့ေကြ်းေနတတ္ပါတယ္.. ကံေကာင္းတာက သူ ့အသည္းကင္ဆာက သူ ့ဦးေဏွာက္ေတြကို မထိခိုက္တာပါပဲ.. သူဟာ အသိဥာဏ္ ခ်ိဳ ့ယြင္းသြားတာမ်ိဳးမရွိဘူး..
 လူနာကိုယ္တိုင္လည္း အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ေနတာကို သိလ်က္နဲ ့
ေတာင္ လန္းလန္းဆန္းဆန္း ရွိေနပါတယ္.. သူ ့သမီးကို လည္း အေတာ္ေလး ခ်စ္ပံုပါပဲ.. ကြ်န္ေတာ္ျဖင့္ ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ် ေတြ ့ေနရေပမယ္.. လူနာနဲ ့ရြယ္တူေလာက္ရွိမယ့္ အေဖနဲ ့အေမကို ေသြးေပါင္ေလးေတာင္ ခ်ိန္မေပးႏုိင္တာ ေတြးျပီး စိတ္မေကာင္းေတာင္ ျဖစ္မိတယ္..

တစ္ရက္မွာေတာ့ လူနာအဖိုးၾကီး အေမာေဖာက္ပါေတာ့တယ္.. ကြ်န္္ေတာ္တို ့အတတ္ႏိုင္ဆံုး လုပ္ေပးပါတယ္.. ဒီတစ္ၾကိမ္ေတာ့ ျပန္ေကာင္းသြားပါတယ္.. ICU ထဲမွာမို ့စိုးရိမ္ရတဲ့လူနာေတြခ်ည္းပဲ ရွိေနပါတယ္.. တစ္ေယာက္ျပီးတစ္ေယာက္ ေသေနတာေတြ.. ကြ်န္ေတာ္တို ့Rescuitate လုပ္ေနတာေတြ ေတြ ့လို ့လားမသိဘူး.. သမီးလုပ္တဲ့သူက ကြ်န္ေတာ္တို ့ကိုေျပာပါတယ္.. သူ ့အေဖသာ တစ္ခုခု ျဖစ္ခဲ့ရင္ အဲဒီလို Rescuitate မလုပ္ဖို ့.. ဒီအတိုင္းေလးပဲ လႊတ္ေပးထားလိုက္ဖို ့.. ေျပာပါတယ္..
(ႏိုင္ငံျခားမွာလည္း လူနာ က အဲဒီလို Request လုပ္ခြင့္ရွိပါတယ္.. အဲဒါမ်ိဳးကို DO NOT RESCUITATE (DNR) လို ့Clinical Chart မွာ ေရးထားပါတယ္..)

တစ္ရက္မွာေတာ့ လူနာ အဖိုးၾကီး ထပ္ျပီးေတာ့ ေဖာက္ပါတယ္.. ဒီတစ္ခါေတာ့ အေတာ္ဆိုးပါတယ္.. ေသြးေပါင္ေတြထိုးက်ေနသလို ေဘးက Monitor မွာ Heart Beat ေတြ က ခုန္ခ်င္သလို ခုန္ေပါက္ေနပါတယ္.. မၾကာခင္မွာပဲ သြားေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ အေနအထားပါပဲ..
လူနာအဖိုးၾကီးဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ေ၀ဒနာကို အလူးအလဲ ခံစားေနရပါတယ္.. လူနာရွင္က Request လုပ္ထားတဲ့ အတြက္ ဒီအတို္င္းေစာင့္ၾကည့္ရံုက လြဲလို ့အေထြအထူး လုပ္မေပးေတာ့ပဲ ေဘးကေနပဲ ရပ္ၾကည့္ေနလိုက္ပါေတာ့တယ္..
လူနာအဖိုးၾကီးဟာ သူ ့သမီးကို ယဲ့ယဲ့ေလး ျပံဳးျပပါတယ္.. ျပံဳးလိုက္.. မဲ့သြားလုိက္.. ထပ္ျပီးၾကိဳးစား ျပံဳးျပလိုက္..နဲ ့.. သူ ့သမီးကလည္း မ်က္ရည္ေတြၾကားထဲက သူ ့အေဖကို ဖက္ထားပါတယ္.. အေဖ ဆိုတဲ့ အသံထြက္မလာေပမယ့္ ႏွဳတ္ခမ္း
လွဳပ္သြားတာကို ျမင္လိုက္တာနဲ ့တင္ အေဖ လို ့ေခၚေနမွန္း သိသာပါတယ္.. ဒီလိုနဲ ့အဖိုးၾကီး ရဲ ့ျပံဳးျပတဲ့ အၾကိမ္ေရ တျဖည္းျဖည္း က်ဲက်ဲ လာပါတယ္.. အေဖ..အေဖ ဆိုတဲ့ အသံ တျဖည္းျဖည္း စိတ္စိတ္ လာပါတယ္.. ဘယ္သူက ဒီျမင္ကြင္းကို ၾကည့္ေနရက္မွာလဲ..
ကြ်န္ေတာ္တို ့ႏွလံုးကို ပိုျပီးညွစ္ေစတဲ့ ေဆးသြင္းေပးဖို ့ျပင္ပါတယ္... Oxygen ကို ပိုျပီးေပးပါတယ္.. Ventricular Tachycardia လို ့ေခၚတဲ့ ႏွလံုးခုန္ခ်င္သလို ခုန္ေနတာကို ခဏျဖစ္ျဖစ္ သက္သာေအာင္ ရင္ဘတ္ကို Shock ရိုက္ဖို ့ျပင္ေပမယ့္
သူ ့သမီးက ကြ်န္ေတာ္တို ့ကို ေပးမလုပ္ပါဘူး.. အတင္းဖက္တြယ္ထားပါတယ္.. လက္မွာ ထုိးထားတဲ့ Cannula ထဲကေနလည္း ေဆးထပ္သြင္းလို ့မရေတာ့ပါဘူး.. မထူးေတာ့ဘူး ဆိုတာကုိ ကြ်န္ေတာ္တို ့ေရာ.. လူနာရွင္ေရာ.. လူနာေရာ သိေနပါျပီ..

တျဖည္းျဖည္းနဲ ့Monitor မွာ တီတီ ဆိုတဲ့ အသံကေန တီ ဆိုတဲ့ အသံရွည္ၾကီး ျမည္လာပါတယ္.. Oxygen Saturation မရွိေတာ့ဘူး.. မ်က္လံုးသူူငယ္အိမ္ေတြ က်ယ္သြားျပီ.. ျပီးသြားျပီ..
လူနာအဖိုးၾကီး ေသသြားပါျပီ.. မ်က္ႏွာဟာ ယဲ့ယဲ့ေလးျပံဳးရက္နဲ ့ဘ၀ကူးေျပာင္းသြားပါျပီ..
ကြ်န္ေတာ္ Monitor ကိုပိတ္လိုက္တဲ့အခါ.. သမီးကို သူနာျပဳဆရာမၾကီးက တြဲျပီး ေခၚသြားတဲ့အခါ.. လူနာ ဆီက Oxygen ပိုက္ကိုဖယ္လိုက္တဲ့အခါ.. ဒီေနရာမွာ ဘ၀တစ္ခု ျပီးသြားျပီ ဆိုတာ ေျပာစရာမလိုေအာင္ သိေနၾကပါျပီ..
ကြ်န္ေတာ္ ပြင့္ေနတဲ့ အဖိုးၾကီးရဲ ့မ်က္လံုးေတြကို ပိတ္ေပးလိုက္ေတာ့ မ်က္ရည္ေတြ စီးက်လို ့ေနတာေတြ ့ရပါတယ္..

အခုေတာ့ လူနာကိုလည္း မေတြ ့ရေတာ့ပါဘူး.. သူ ့သမီးကိုလည္း မေတြ ့ရေတာ့ပါဘူး.. ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို အေဖနဲ ့သမီး.. မိသားစုေတြ တစ္ေယာက္နဲ ့တစ္ေယာက္ အျပီးတုိင္ခြဲခြာရျခင္း ကို ျမင္ေနရဦးမွာပါလား လို ့ေတြးမိတယ္.. တကယ္လည္း ေတြ ့ေနျမင္ေနရဆဲပါပဲ..
ေနာင္မွာလည္း ေရွာင္ကြင္းလို ့မရေအာင္ေတြ ့ေနရဦးမွာပါပဲ..

Monitor ကို ပိတ္လိုက္တဲ့အခါ ဘာမွ လုပ္ေပးစရာမလိုေတာ့ဘူး..မထူးေတာ့ဘူး..
Monitor ကို မပိတ္ခင္မွာသာ အေကာင္းဆံုးလုပ္ႏုိင္သမွ် လုပ္ေပးဖို ့ကို လူနာရွင္ တစ္ေယာက္အေနနဲ ့ေရာ.. သားတစ္ေယာက္အေနနဲ ့ေရာ.. ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ အေနနဲ ့ပါ.. စဥ္းစားလိုက္မိပါတယ္..။