ဘ၀ဆုိးၾကီး

ဘ၀ဆုိးၾကီး

ေသျပီးတဲ့လူဟာ လူ၀င္စားျပန္ျဖစ္ရင္

တဖန္လူျပန္ျဖစ္လုိ႔ရေသးတယ္။

အႏူဟာ

တခါႏူျပီးရင္

ေနာက္တခါ လူေတာထဲတုိးလုိ႔မရေတာ့ဘူး။

လူျပန္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။

ေရာဂါေတြလုံး၀ေပ်ာက္ကင္းျပီး

အနာၾကီးေရာဂါပုိး လုံး၀ကင္းစင္သြားသည့္တုိင္

အႏူဘ၀က

လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မရရွာပါဘူး။

ေသဒဏ္ၾကခံေနရတဲ့သူေတြ

လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ေတြ႕ရင္

မေသေတာ့ဘူး ၊ လြတ္ခြင့္ရွိတယ္။

အႏူက တခါႏူျပီးရင္

တသက္လုံးအႏူျဖစ္ရတဲ့ဘ၀ဆုိးၾကီးပါ။

ဦးေမာင္ေမာင္

နံသာျမိဳင္အနာၾကီးေရာဂါစခန္း

(ဆရာခ်စ္စံ၀င္း ၏ ပုိးကုိက္ပန္း-၂၀၀၅ ေမ)

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အနာၾကီးေရာဂါပုိးကုိ လုံး၀ကင္းစင္တဲ့ေနရာ အျဖစ္ေၾကျငာမယ္ဆုိရင္ နံသာျမိဳင္စခန္းကုိ စိတ္ခ်လက္ခ် ယုံၾကည္စြာ ေၾကျငာလုိ႔ရပါတယ္၊ ဘာျပဳလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က MDT ေဆးေပါင္းစားထားျပီးတဲ့လူေတြေလ၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ကမၻာေပၚမွာ အနာၾကီးေရာဂါကင္းစင္တဲ့ေဒသ အျဖစ္ နံသာျမိဳင္ ကုိေၾကျငာ၀ံတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္ေနရာ ဘယ္ျမိဳ႕၊ ဘယ္ရြာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႕လုိရဲရဲ၀ံ၀ံ ေၾကျငာလုိ႔ရသလဲ။ မေၾကညာႏုိင္ ၾကေသးပါဘူး”

      

        ရန္ကုန္တုိင္းလွည္းကူးျမိဳ႕နယ္ရွိ (အနာၾကီးေရာဂါဒဏ္ ခံစားခဲ့ရေသာ) အဖုိးအဖြားမ်ား ကုိ ေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ `ေမတၱာပရဟိတ´ ေဂဟာသုိ႔ အပါတ္စဥ္လုိလုိ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ လာေရာက္လွဴဒါန္းၾကေသာ ေစတနာရွင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ မိသားစုမ်ားမွာ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ ႏွစ္ခန္႕ကထက္ ပုိမုိမ်ားျပားလာခဲ့သည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးအခ်င္း ခ်င္းရုိင္းပင္းကူညီေသာ စိတ္ဓါတ္ေၾကာင့္ ေဂဟာမွာလည္း ယခင္ႏွစ္မ်ားစြာႏွင့္မတူ သိသာစြာတုိးတက္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ ထပ္မံ၍လည္း လာေရာက္လွဴဒါန္းလုိသူမ်ား တုိးပြားေနဆဲ ပင္ျဖစ္သည္။ ယခင္က လူ႔အသုိင္းအ၀ုိင္းမွ အပယ္ခံ ဒုကၡိတမ်ားကုိ လူထုက ေမတၱာတရားေရွ႕ထားျပီး ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ျဖင့္ ကူညီေထာက္ပံေပးေနေသာ္လည္း လာေရာက္လွဴဒါန္းသူမ်ား၏ စိတ္ထဲတြင္ ဤေရာဂါႏွင့္ ပါတ္သက္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားက တပုံတပင္ရွိေနသည္။

        လာေရာက္လွဴဒါန္းသူ အေတာ္မ်ားမ်ားသိလုိေသာ အဓိကက်သည့္ ေမးခြန္းမွာ ဤေရာဂါသည္ သူတုိ႔ထံ (လာေရာက္လွဴဒါန္းသူမ်ား) သုိ႔ေရာ ကူးစက္ႏုိင္ပါသလား? ဆုိသည့္ ေမးခြန္းပင္ျဖစ္သည္။ အျခား သံတူေၾကာင္းကြဲ ေမးခြန္းမ်ားရွိေသာ္လည္း အရင္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ဤေမးခြန္းဆီသုိ႔သာ ဦးတည္လာသည္ခ်ည္းသာျဖစ္ပါသည္။ အင္မတန္မွ အဓိကက်ေသာ က်န္းမာေရး အသိရွိသူတုိင္း ေတြးမိမည့္ ေမးခြန္း ျဖစ္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ SARS လုိ ၾကက္ငွက္ တုပ္ေကြးလုိ ေလထဲမွတဆင့္ ပ်ံႏွံျပီး လွ်င္ျမန္ေသာ ႏူန္းျဖင့္ကူးစက္သည့္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းေသာ ေရာဂါ မ်ားကလည္း တခုျပီးတခု ျဖစ္ေပၚေနသည္ မဟုတ္ပါလား။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိေမးခြန္းကုိ ေျဖဆုိရန္ ပထမဆုံး အနာၾကီးေရာဂါ အေၾကာင္း အနည္းအက်ဥ္းမွ် သိထားသင့္သည္မဟုတ္ပါေလာ။

        ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ပင္ ငယ္စဥ္ကတည္းက အနာၾကီးေရာဂါသည္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ကၽြန္ေတာ့္အဖုိးမွာ အနာၾကီးေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးတြင္ ေရွ႕တန္း စစ္မ်က္ႏွာမွတုိက္ခဲ့ေသာ က်န္းမာေရးမွဴးတဦးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အနာၾကီးေရာဂါသည္ မ်ားႏွင့္ ၂ တန္းအရြယ္မွစ၍ ရင္းႏွီးခဲ့ရသည္။ အဖုိးဆီသုိ႔လာျပသည့္လူနာမ်ားတြင္ အေရတရႊဲရႊဲ တြန္းလွည္းေပၚတင္လာရေသာ လူနာမ်ား တကုိယ္လုံး ျမင္မေကာင္းေအာင္ အဖုအပိန္႔ထေနေသာ ေၾကာက္စရာ လူနာမ်ားအျပင္ လူသိမွာ ရွက္သျဖင့္ တုိးတုိးတိတ္တိတ္လာျပေသာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေက်ာင္းမွ ဆရာမၾကီးလုိ အကြက္ စေတြ႕ေသာ လူနာမ်ားကလည္းမနည္း ။အဖုိးက ရမည္းသင္းျမိဳ႕ေဘးနားရွိ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ကြင္းဆင္းကုသရာတြင္ အေၾကာင္း တုိက္ဆုိင္ပါက ကၽြန္ေတာ့္ကုိပါ ေခၚသြားေလ့ရွိသျဖင့္ အနာၾကီးေရာဂါ သည္မ်ားသည့္ ကၽြန္ေတာ့္၏ အထိန္းေတာ္မ်ား လုိ ျဖစ္ေနသည္။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ မ်ားတြင္ အဖုိးေဆးထုိးေဆးေပး သည္ကုိ ကူညီ လုပ္ကုိင္ေပးေလ့ရွိေသာ္လည္း (မ်ားေသာအား ျဖင့္ ေဆးထည့္ေသာ ပလတ္စတစ္ အိတ္အား ဖေယာင္းတုိင္ျဖင့္ ပိတ္ျခင္းမွ်သာ) ထုိေ၀ဒနာသည္မ်ားကုိ ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရြ႕ံသည္။ ထုိစဥ္ကတည္းက `ငါ့ကုိမ်ားကူးရင္ေရာ´ဆုိသည့္ အေတြး ၀င္သျဖင့္ အဖုိးကုိေမးဖူးသည္။ `အဖုိး….သားတုိ႔ကုိ ကူးရင္ဘယ္လုိလုပ္မလဲ´ ဟုေမး ၾကည့္ရာ အဖုိးက `ငါ ကုေပးမွာေပါ့ကြာ´ ဟုျပန္ေျဖသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ ေက်နပ္သြား သည္။ ထုိအရြယ္တြင္ ထုိအေျဖသည္ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္လုံေလာက္သည္။ အဖုိးလုပ္ သူက အာမခံမွေတာ့ ဘာေၾကာက္စရာလုိေသးလည္းဟု ေတြးမိဟန္တူပါသည္။

 လူနာမ်ားကုိ ခံေတာင္းေျမွာင္ေနေအာင္က်ိဳက္ခုိင္း၍ ေနေရာင္ထဲတြင္ အေရျပားေပၚမွ အကြက္မ်ားလုိက္ရွာရသည့္အလုပ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာအက်ဆုံး ျဖစ္သည္။ မ်က္စိ မေကာင္းေသာ အဖုိးအား ` အဖုိးေရ…. ဟုိနားမွာတကြက္… ဒီဘက္ေဘးမွာတကြက္´ စသျဖင့္ လွ်ာရွည္ရသည္ကုိ အာေတြ႕ခဲ့သည္။ အဖုိးကလည္း တခါမွ် ေမာင္းမထုတ္။ ထုိအခ်ိန္က MDT မေပၚေသး။ ဒက္ပဆုန္း (၁၉၄၀ မွ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီး အနာၾကီးေရာဂါပုိးမွ ေဆးယဥ္သြားသျဖင့္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ MDT ႏွင့္ အစားထုိးခဲ့သည္) ႏွင့္ ပရန္တီစလုန္း သာအေပးမ်ားသည္။အနာၾကီးေရာဂါအျပင္ အျခားေသာ အေရျပားေရာဂါမ်ားကလည္း သကၤာမကင္း၍ လာျပၾကသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။  ေဆးေပးျပီး လူနာမ်ားကုိ `ငပိငါးေျခာက္ ငံျပာရည္မစားရ၊ ေျမေပၚတေတာင္ ေျမေအာက္ တေတာင္မစားရ…´ အစခ်ီေသာ က်န္းမာေရးေဟာေျပာမႈကုိ အဖုိးက ကၽြန္ေတာ့္အား အလြတ္က်က္ခုိင္းျပီး အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားကုိ ေျပာေစသည္။ ထုိစဥ္အခ်ိန္က ငပိငါးေျခာက္ႏွင့္ အနာၾကီးေရာဂါ ဘာဆုိင္လုိ႔လဲဟုေတြးမိေသာ္လည္း မေမးမိ။ ေျမေပၚတေတာင္ေျမေအာက္တေတာင္ ဆုိတာလည္း ေသခ်ာနားမလည္။ သုိ႔ေသာ္ အနာၾကီးေရာဂါရွင္မ်ားကုိေတာ့ မေၾကာက္ေတာ့။ ကူးစက္ခံရလွ်င္ေရာ ဆုိသည့္ အေတြးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ေခါင္းထဲတြင္ အျမစ္မျပတ္ျခင္ေသး။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အသက္ၾကီးလာခ်ိန္ ေဆးေက်ာင္းေရာက္ခ်ိန္မွ `ထုိစဥ္က ငါတုိ႔ ဒီေလာက္နီးစပ္ခဲ့ျပီး ဘာလုိ႔မကူးတာပါလိမ့္´ ဆုိေသာ ေမးခြန္းကုိ စာအုပ္စာေပ မ်ားႏွင့္ အေျဖထုတ္ ၾကည့္ရေတာ့သည္။

        ပထမဆုံး ထုိေမးခြန္းအား မေျဖဆုိမီ `အနာၾကီးေရာဂါသည္္´ ဆုိသည့္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိခ်က္ကုိ ဦးစြာရွင္းျပလုိပါသည္။ အလွဴရွင္မ်ားၾကားတြင္ `မရမ္းေခ်ာင္းမွ အနာၾကီး ေရာဂါသည္ေတြ´ ဆုိေသာ စကားကုိ မၾကာခဏၾကားေနရသည္မွာ စိတ္မေကာင္းစရာ ပင္ျဖစ္သည္။ အနာၾကီးေရာဂါျဖစ္ေနသည္ဟု သတ္မွတ္ရန္ လူတစ္ေယာက္သည္ ေအာက္ပါေရာဂါလကၡဏာ (၃) ခ်က္အနက္မွ အနည္းဆုံးတခ်က္ရွိရမည္ျဖစ္သည္။

1.  အေရျပားေပၚတြင္ ကြက္၍ အေရာင္ေဖ်ာ့ေနျခင္း၊ နီျမန္းေနျခင္း၊ ထိ နာ ပူ ေအး မသိပဲထုံေနျခင္း။

2.  အာရုံေၾကာပ်က္စီးသည့္ လကၡဏာျဖစ္ေသာ ထိ၊ နာ၊ ပူ၊ ေအး မသိျခင္း၊ ေျခလက္မ်က္ႏွာရွိ ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း၊ လႈပ္ရွားမရျခင္းႏွင့္ အာရုံေၾကာၾကီးျခင္း။

3.  အေရျပားအကြက္မွ အသားျခစ္စမ္းသပ္ရာတြင္ ပုိးေတြ႕ျခင္း။

 `အနာၾကီးေရာဂါသည္ဆုိသည္မွာ အနာၾကီးေရာဂါလကၡဏာမ်ားရွိျပီး ၊ ေဆးစံခ်ိန္ျပည့္ မစားရေသးသူကုိဆုိလုိပါသည္။ျပည့္စုံေသာအေထာက္အထားမရွိပဲႏွင့္ အနာၾကီးေရာဂါ သည္ဟု အမည္မတပ္ရ။´

ဟု က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွထုတ္ျပန္သည့္ အနာၾကီးေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးလက္စြဲ စာအုပ္ထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

                အနာၾကီးေရာဂါ ႏွင့္ မွားတတ္ေသာ အျခားေရာဂါ ေပါင္း ၂၂ မ်ိဳးခန္႕ရွိေနေသးရာ မိမိကုိယ္တုိင္ေရာဂါနာမည္တပ္ျခင္းထက္ ကၽြမ္းက်င္ ေသာဆရာ၀န္ႏွင့္ျပသတုိင္ပင္ၾကည့္ျပီးမွသာ အနာၾကီးေရာဂါဟု အမည္တပ္ရပါမည္။ ၎တုိ႔ထဲတြင္ ေပြး၊ ႏွင္းခူ၊ ညွင္း၊ သမင္ျဖဴ၊ အင္ျပင္၊ ေမြးရာပါအမွတ္မ်ား၊ ဆစ္ဖလစ္၊ အေရျပားတီဘီ၊ အဆီဖုမ်ား၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ အာရုံေၾကာထိခုိက္မိျခင္း စသည့္ေရာဂါမ်ား ပါ၀င္သည္။

         မရမ္းေခ်ာင္း ေမတၱာပရဟိတမွ လူအားလုံးသည္ MDT ေဆးေပါင္းကုိ ေဆးပါတ္လည္ ေအာင္ေသာက္ျပီးသည့္ လူနာမ်ားျဖစ္သည့္ အတြက္ ၎တုိ႔ကုိ `အနာၾကီးေရာဂါသည္´ ဟု အမည္ မတပ္ရပါ။ ၎တုိ႔သည္ `အနာၾကီးေရာဂါဒဏ္ ေၾကာင့္ ကုိယ္လက္အဂၤါပ်က္စီးရခဲ့ရသည့္လူမ်ား´ သာ ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆုိေသာ္ အနာၾကီးေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းျပီး ပုိးကင္းစင္ေသာ လူမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာေ၀ဒနာရွင္ မ်ားတြင္ အနာၾကီးေရာဂါ ေ၀ဒနာေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရေသာ အာရုံေၾကာမ်ားမွာ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိေတာ့သျဖင့္ ေနာက္ဆက္တြဲေ၀ဒနာ မ်ား ဆက္လက္ခံစားေနရဆဲလူနာမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။

        အနာၾကီးေရာဂါ၏ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိပုံကုိ ရွင္းျပျပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ အနာၾကီးေရာဂါ ကူးစက္ပ်ံပြားပုံအေၾကာင္းကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပလုိပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္က တည္းကပင္ ဆရာၾကီးေဒါက္တာတင္ေရႊေရးသည့္ အနာၾကီးေရာဂါႏွင့္ ပါတ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ားစြာ ထြက္ရွိျပီးျဖစ္ပါသည္။ အေသးစိတ္သိရွိလုိပါက ဆရာေရးထားေသာ စာအုပ္မ်ားကုိ ျပန္္လည္ဖတ္ရႈေစလုိပါသည္။

         

        အနာၾကီးေရာဂါဆုိသည္မွာ ကူးစက္တတ္ေသာနာတာရွည္ေရာဂါတမ်ိဳးျဖစ္ျပီး Mycobacterium Leprae (တီဘီျဖစ္ပြားေစေသာပုိးႏွင့္ မ်ိဳးစိတ္တူ) ေၾကာင့္ျဖစ္ရပါ သည္ကုိ ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံမွ သိပၸံပညာရွင္ ေဒါက္တာဟန္ဆန္(Dr.G.A.Hansen) က ၁၈၇၃ ခုႏွစ္တြင္ အတိအက် ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အနာၾကီးေရာဂါသည္ အဓိကအားျဖင့္ အေရျပား၊ နာဗ္ေၾကာမ်ား၊ အသက္ရႈေလျပြန္ အထက္ပုိင္း ႏွင့္ အသက္ရႈလမ္း ေၾကာင္းကုိလည္းေကာင္း၊ မ်က္စိ ကုိလည္းေကာင္း ထိခုိက္ပ်က္စီးေစတတ္ပါသည္။ ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရုံေၾကာမၾကီးအား ထိခုိက္ပ်က္စီးမႈ မရွိပါ။

        အနာၾကီးေရာဂါသည္ အသက္အရြယ္မေရြး၊ က်ားမ မေရြး ျဖစ္ပြားေစပါသည္။ ေရာဂါစ၀င္ခ်ိန္မွစတင္၍ေရာဂါလကၡဏာမ်ားျပခ်ိန္အထိ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္မွာ ပွ်မ္းမွ် (၃) ႏွစ္မွ (၅) ႏွစ္အထိ အလြန္ၾကာတတ္ပါသည္။ ေရာဂါပုိးရွိသူတဦးမွ အျခားလူမ်ားကုိ တုိက္ရုိက္ကူးစက္ျပီး ငွက္ဖ်ားကဲ့သုိ႔ ၾကားခံလက္ခံေကာင္ (ျခင္) မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ ကူးစက္ခံရမႈမွ အနာၾကီးေရာဂါလကၡဏာျဖစ္ေပၚသူ အနည္းငယ္သာရွိပါသည္။ အနာၾကီးေရာဂါသည္ ေဆးကုသခံယူေနရျခင္းမရွိေသာ လူနာမ်ားထံမွ အျခားလူမ်ားသုိ႔ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းႏွင့္အေရျပားတုိ႔မွတဆင့္ကူးစက္ပါသည္။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ကူးစက္ေသာေရာဂါမဟုတ္သည့္အျပင္ မ်ိဳးရုိးလုိက္၍ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါမဟုတ္ ပါ။သုိ႔ေသာ္ အနာၾကီးေရာဂါသည္မ်ားႏွင့္ ၾကာရွည္ေနထုိင္သူမ်ားတြင္ ပုိမုိကူးစက္ပ်ံပြား  ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။

         အနာၾကီးေရာဂါ၀င္ေရာက္ခံရသူတုိင္း ေရာဂါမျဖစ္ပါ။ အနာၾကီးေရာဂါျဖစ္ပြားသူ အမ်ားစုတြင္ ေရာဂါပုိးတုိက္ဖ်က္ေသာကုိယ္ခံအား (Cell Mediated Immunity_CMI) ေလ်ာ့နည္းေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ CMI အနည္းအမ်ားေပၚလုိက္၍ ေရာဂါအမ်ိဳး အစားပါ ကြဲျပားသြားသည္။ အနာၾကီးေရာဂါ သည္ ေနရာေဒသမေရြး မည္သည့္ ပါတ္၀န္းက်င္တြင္မဆုိ ကူးစက္ပ်ံႏွံႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန၏ စာရင္းဇယားမ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္း အပူပုိင္းေဒသတြင္ ပုိမုိအျဖစ္မ်ား ခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။

        အနာၾကီးေရာဂါတြင္ ေရာဂါပင္ရင္း ႏွင့္ ေရာဂါသုိေလွာင္ရာဌာနမွာ လူပင္ ျဖစ္သည္။ MDT ေဆးျဖင့္ကုသျခင္းမခံရေသးေသာလူနာ (Undetected patients / Hidden cases) မ်ားသည္ ေရာဂါပင္ရင္းႏွင့္ ေရာဂါသိုေလွာင္ရာ ဌာနမ်ားျဖစ္ေနတတ္ သည္။ ၎လူနာမ်ားသည္ MDT ေဆး တစ္ၾကိမ္ ေသာက္ျပီးရုံမွ်ျဖင့္ အျခားသူမ်ားကုိ ကူးစက္မႈလုံး၀မရွိေတာ့ပါ။ အနာၾကီးေရာဂါပုိးသည္ ေရာဂါသုိေလွာင္ရာလူ၏ အေရျပားအနာ (Lepromatous ulcer) မ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ႏွာရည္ မွ ေသာ္ လည္းေကာင္း ကုိယ္ခႏၵာျပင္ပသုိ႔ထြက္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိသုိ႕ထြက္ျပီးေနာက္ ေရာဂါပုိး ကူးစက္ခံရမည့္ ေရာဂါလက္ခံသူထံသုိ႕ ပြန္းပဲ့ဒဏ္ရာမွလည္းေကာင္း ၊ ေလထဲမွေသာ္ လည္းေကာင္း တုိက္ရုိက္ကူးစက္ပါသည္။ ၾကားခံေကာင္မရွိပါ။

        မရမ္းေခ်ာင္းပရဟိတ ေဂဟာမွ လူနာမ်ားသည္ MDT ေဆး ကုိ ဆရာ၀န္ ဆရာမမ်ား၏ စနစ္တက် ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈမႈ ေအာက္တြင္ မွတ္ပုံတင္ျပီး ေဆးပါတ္လည္ေအာင္ ေသာက္ျပီး ေသာလူနာမ်ား (Treated cases) ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္အျခားသူမ်ားကုိ ကူးစက္မႈ လုံး၀မရွိႏုိင္ေတာ့ပါ ဟု ေျဖႏုိင္ပါသည္။ ၎တုိ႔တြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ အနာမ်ားမွလည္း အာရုံေၾကာပ်က္စီးျခင္း၊ ေသြးလွည့္ပါတ္မႈ ပ်က္စီးျခင္း၊ ထုံနာပူထိ မသိျခင္းမွ ဒဏ္ရာရျပီး ပုိး၀င္ျခင္း၊ အဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း တုိ႔ေၾကာင့့္ျဖစ္ပြားေနေသာ အနာ မ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ အနာၾကီးေရာဂါပုိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ေရာဂါမ်ား လုံး၀ မဟုတ္ပါ။ မရမ္းေခ်ာင္းေဂဟာရွိ အဖိုးအဖြားမ်ားကုိ အနီးကပ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားတြင္လည္း ေရာဂါကူးစက္ခံ ရမႈ လုံး၀မရွိသည့္အျပင္ MDT ေဆးေပါင္းစနစ္တက်ေသာက္ထားသည့္ လူမ်ားျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ ၅ ႏွစ္အတြင္း ေနာက္ထပ္လူနာသစ္ေတြ႕ရွိမႈ မရွိေသာရြာအျဖစ္ ရပ္တည္ ႏုိင္ျပီျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေဆးပညာသေဘာ ႏွင့္ ေရာဂါပုိးမ်ား၏ မ်ိဳးရိုးဗီဇ အစဥ္တစုိက္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲတတ္ေသာသေဘာမ်ားေၾကာင့္ လုံး၀ကူးစက္ႏုိင္စြမ္း မရွိေတာ့ပါ ဆုိသည့္ စကားအစား ကူးစက္ႏုိင္စြမ္း(လုံး၀နီးပါး)မရွိေတာ့ပါ ဟု ေျပာင္းလဲ သုံးစြဲလွ်င္ ပုိမုိသင့္ ေလွ်ာ္ပါမည္။

        ကမၻာေပၚတြင္ ႏွစ္စဥ္လူ ၇၅၀ ၀၀၀ ခန္႔ အနာၾကီးေရာဂါကူးစက္ခံေနရျပီး အမ်ားစုမွာ ကေလးမ်ားျဖစ္သည္။ ကမၻာအနာၾကီးေရာဂါရွင္ဦးေရ၏ ၇၀%သည္ အိႏၵိယ၊ ဘရာဇီး၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ မုိဇမ္ဘီ၊ မဒါဂတ္စကား၊ တန္ဇန္နီးယား ႏွင့္ နီေပါႏုိင္ငံ တုိ႔တြင္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကမၻာက်န္းမာေရးအဖြဲၾကီးက သတ္မွတ္ထားသည့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမ်ားသည့္ႏုိင္ငံ ၁၆ ႏုိင္ငံက်န္ရွိေနသည့္အထဲတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံပါ၀င္သည့္ အတြက္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွစ၍ MDT ေဆးေပါင္းတုိက္ေကၽြးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ အစုိးအရအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျပည္တြင္းျပည္ပ လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ မီဒီယာမ်ား၊ အေျခခံက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအား လူဦးေရ သန္း ၅၀ တြင္ မွတ္ပုံတင္ထားေသာ အနာၾကီးေရာဂါသည္ ၅၀၀၀ ေအာက္သာရွိေတာ့သျဖင့္ အနာၾကီးေရာဂါကင္းစင္ေသာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ၁၉၉၅ မွ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္အထိ လုိအပ္ေသာ MDT ေဆး၀ါးမ်ားကုိ Nippon Foundation မွ လွဴဒါန္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၁ မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အထိ လုိအပ္ေသာေဆး၀ါးမ်ားကုိ Novartis Foundation မွ လွဴဒါန္းရန္ ကမၻာက်န္းမာေရးအဖြဲ႕အား ကတိျပဳျပီးျဖစ္ပါသည္။

        သုိ႔ေသာ္ အနာၾကီးေရာဂါသည္ ေက်ာက္ေရာဂါကဲ့သုိ႔ ကာကြယ္ေဆးရွိသည့္ ေရာဂါမဟုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူနာအသစ္အနည္းငယ္ကုိ ဆက္လက္ေဖာ္ထုတ္ ေဆး၀ါးကုသေပးလွ်က္ရွိပါသည္။ အနာၾကီးေရာဂါ ေ၀ဒနာကုိခံစားခဲ့ရေသာ ေ၀ဒနာ ရွင္မ်ားကုိ ယခင္က လူအသုိင္းအ၀ုိင္းမွ ပယ္က်ဥ္၍ လိင္အေပ်ာ္ပါးလုိက္စားမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာေရာဂါ၊ မ်ိဳးရုိးလုိက္သည္ ႏူနာေရာဂါ စသည့္ျဖင့္ မသိနားမလည္သူမ်ားက ေရွာင္ဖယ္ထားၾကေသာ္လည္း အသိပညာၾကြယ္၀လာသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေဖးမ ေစာင့္ေရွာက္မႈျဖင့္ အနာၾကီးေရာဂါအား ျမန္မာ့ေျမေပၚမွ လုံး၀တုိက္ထုတ္ႏုိင္မည္ဆုိပါ မရမ္းေခ်ာင္း၊ ေရနံသာ၊ ျမရတနာ (စစ္ကုိင္း)၊ ေတာင္၀ုိင္း (ေမာ္လျမိဳင္) စသည့္ ေနရာမ်ားမွ အနာၾကီးေရာဂါခံစားခဲ့ရသူမ်ားသည္ ျမန္မာ့သမုိင္းတြင္ အနာၾကီး ေရာဂါ ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးသည့္ ေနာက္ဆုံးမ်ိဳးဆက္မ်ားသာ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါသည္။

        ထို႔ေၾကာင့္ မရမ္းေခ်ာင္းပရဟိတေဂဟာသုိ႔ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် လာေရာက္ လွဴဒါန္းလုိသူမ်ားအေနျဖင့္ အနာၾကီးေရာဂါ၏ ဗီဇရုပ္ကုိ တီးေခါက္မိေစရန္ႏွင့္ သံသယ ရွင္းစြာလွဴဒါန္းႏုိင္ေရးအတြက္ တတ္စြမ္းသည့္ဘက္မွ တင္ျပထားျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္းရုိင္းပင္းကူညီေဖးမျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့ေျမကုိ ပုိမုိစိမ္းလန္းေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါေစ…………….။

ေတာက်ီးဂန္း (ေခတၱ-မင္းကုန္း)

၉ ႏုိ၀င္ဘာ ၂၀၁၀

ကုိးကား

1.   Davidson’s PRINCIPLES AND PRACTICE OF MEDICINE 20^TH EDTION

2.   အနာၾကီးေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းလက္စြဲ/က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန/၂၀၀၈ေဖ။

3.   AN ATLAS OF LEPROSY; SASAKAWA MEMORIAL HEALTH FOUNDATION.1983 EDTION

4.   A GUIDE TO ELIMINATING LEPROSY AS A PUBLIC HEALTH PROBLEM/MINISTRY OF HEALTH; MYANMAR.

5.   ပုိးကုိက္ပန္း-ခ်စ္စံ၀င္း (၂၀၀၅)